Graag wil ik opmerken dat de term ‘chronische hyperventilatie’ , ‘hyperventilatie syndroom’ of het ‘angst en spanningssyndroom’ eigenlijk geen van drieën de juiste benaming is. Het dekt namelijk niet de lading van de klachten. Het is veel meer dan dat. In het vervolg van deze training zal ik, om reden dat de de term ‘chronische hyperventilatie’ de meest bekende is, het ook zo noemen. De aanpak van mijn training is gelukkig wel gebaseerd op veel meer onderdelen dan het aanleren van een juiste ademhaling. Anders was je wel naar de fysiotherapeut gegaan. 🙂
De meest gemaakte fout bij klanten met hyperventilatie , is dat ze het psychologische aspect (komt uitgebreid aan bod in het hoofdstuk [Mindset]) van hun klachten over het hoofd zien. Daardoor missen ze een belangrijk deel van de behandelmethoden die bewezen effectief zijn. Ademhalingsoefeningen alleen, zijn namelijk bijna nooit voldoende om je klachten aan te pakken.
Op het internet is heel veel te vinden over de theorie van (chronische) hyperventilatie. Vele lessen hierover uitweiden is dan ook niet nodig. Je kan dit tenslotte overal lezen (zie ook mijn boeken tip onderaan deze les). Jij gaat je richten op je herstel. In de lessen zal ik hier en daar, waar nodig, wat extra theorie toepassen.
Om te begrijpen wat chronische hyperventilatie is, hoe het ontstaat en waarom je het in stand houdt is de informatie in deze en de volgende lessen wel belangrijk. Je krijg hierdoor het juiste inzicht. Dit inzicht is belangrijk om jezelf te kalmeren. Als je het mechanisme van hyperventilatie volledig snapt zal het ook minder angst en twijfel bij je oproepen.
Daarom is deze les een kort maar krachtig overzicht. Daarna gaan we het in deze module ook over angst en paniek hebben.
Om te kunnen functioneren hebben we zuurstof nodig. Dit krijgen we binnen door te ademen. Bij een inademing in rust wordt er lucht ingeademd met een frequentie van 6 tot 10 keer per minuut. In tijden van stress, spanning en angst ademen de meeste mensen in een hoge frequentie met een ‘hoge’ ademhaling via de borst.
Het woord chronisch geeft aan dat de klachten langere tijd aanwezig zijn. Dit in tegenstelling tot acute hyperventilatie waarbij een persoon van het ene op het andere moment heel snel gaat ademen. Deze vorm van acute hyperventilatie is veel duidelijker zichtbaar dan chronische hyperventilatie.
Hyper betekent letterlijk ‘te veel’ en ventilatie is het medische woord voor ‘ademhalen’. Chronische hyperventilatie is een vorm van zogenaamd ‘dysfunctional breathing’. Dysfunctional breathing is een Engelse term die aangeeft dat de ademhaling niet afgestemd is op de behoefte van het lichaam.
Chronische hyperventilatie is een ademhalingspatroon waarbij een persoon gedurende langere periode, vaak maanden of jaren, sneller ademt dan nodig is voor het goed functioneren van het lichaam. Hierdoor verlies je te veel koolzuur wat op den duur vage klachten veroorzaakt.
Deze acute klachten verdwijnen weer als je rustig gaat zitten, vanuit je buik rustig gaat ademen en ontspant. Je lichaam krijgt hierdoor de kans om het koolzuurniveau (CO2) weer op orde te brengen.
Bij hyperventilatie ga je dus sneller en vaker ademen zonder dat het lichaam daar behoefte aan heeft. Daardoor adem je teveel koolzuur uit. Je lichaam wil de concentratie van koolzuur in het bloed zoveel mogelijk constant houden. Als het koolzuurgehalte in het bloed te snel daalt, probeert het lichaam het gevolg van het verlies van koolzuurgas te beperken. De bloedvaten in de hersenen trekken vervolgens samen en de prikkeling van ons (sympathische) zenuwstelsel veroorzaakt symptomen als duizeligheid, buikpijn, hoofdpijn, angst, tintelingen in je gezicht of handen, wazig zien en hartkloppingen.
Weinig koolzuur in het bloed heeft dus als gevolg dat de rode bloedcellen weinig zuurstof afgeven aan de cellen waarin verbranding moet plaatsvinden. Als je lichaam langere tijd een laag koolzuurniveau heeft zal het ademcentrum in je brein hierop reageren en zich aanpassen.
Dan ontstaat een chronisch verkeerde ademhaling en dus chronische hyperventilatie. Via een seintje van je ademcentrum naar je middenrif word je eigenlijk vaker dan nodig getriggerd om adem te halen, waardoor je dus blijvend teveel koolzuur uitademend.
Het bloed wordt uiteindelijk alkalisch (PH zuurgraad) en er treden blijvende klachten op. Verder zijn er in deze situatie geen buffers meer aanwezig om de hyperventilatie op te vangen. De cirkel is rond. Je klachten zijn aanwezig en blijven aanwezig.
Boeken Tip
Naar mijn mening het beste boek over hyperventilatie is het boek ‘Hyperventilatie ontmaskerd’ van Chris Lenaerts. Zij heeft ook jarenlang last gehad van chronische hyperventilatie. Mijn advies is dan ook het boek aan te schaffen. Dit boek is ideaal als naslagwerk en bevat ook zéér nuttige aanvullende informatie op mijn training.
Daarnaast is het boek ‘Verademing’ van Koen de Jong en Bram Bakker een kraakhelder boek over ademhaling, sport en ontspanning. Dit boek is ook een uitstekend naslagwerk om informatie op te zoeken.